Ο άνθρωπος είναι κοινωνικό ον και οργανώνει τη ζωή του μέσα σε κοινωνικές ομάδες. Παρ’ όλα αυτά, διάφοροι λόγοι ωθούν πολλούς ανθρώπους στην απομόνωση.
Η υγιής κοινωνικοποίηση περιλαμβάνει δυνατές σχέσεις συντροφικότητας, σχέσεις με διάρκεια στο χρόνο, οικογενειακές σχέσεις, αλλά και σχέσεις καθημερινότητας που άλλοτε είναι φιλικές και άλλοτε επιφανειακές ή τυπικές. Έτσι ο άνθρωπος βιώνει το ενδιαφέρον άλλων ανθρώπων, την αγάπη και την αποδοχή και προχωρά στη ζωή του προς την προσωπική του ανάπτυξη.
Ωστόσο, η καθημερινότητα στα μεγάλα αστικά κέντρα, οι πολλαπλές υποχρεώσεις και ο σύγχρονος τρόπος ζωής (ταχύτητα, πίεση και απαιτήσεις ) καθώς και η λαθεμένη και υπερβολική χρήση των νέων τεχνολογιών έχουν δυσκολέψει την ανθρώπινη επικοινωνία και επαφή. Επίσης, υπάρχουν και προσωπικές συνθήκες που μπορούν να απομονώσουν για μικρότερο ή μεγαλύτερο διάστημα τον άνθρωπο:
- ένα σοβαρό ψυχολογικό τραύμα
- ένα χρόνιο πρόβλημα υγείας ή αναπηρίας
- η έλλειψη χρημάτων
- η λήξη μιας σχέσης ή η απώλεια ενός κοντινού ανθρώπου
- κάποιες σημαντικές αλλαγές στη ζωή (μετακόμιση, αλλαγή καριέρας, συνταξιοδότησης, μητρότητα κλπ.)
Αναμφίβολα, υπάρχουν περίοδοι στη ζωή ενός ανθρώπου κατά τις οποίες αισθάνεται την ανάγκη του κοινωνικού περιορισμού. Όταν όμως κάποιος επιθυμεί να βρεθεί με άλλους ανθρώπους ή να σχετιστεί με αυτούς και δεν το καταφέρνει, εκτός από το αίσθημα μοναξιάς που γεννιέται, δημιουργείται και μια ιδιότυπη απομόνωση που μπορεί να αποβεί επιβλαβής.
Καλό είναι να διαχωρίσουμε την μοναχικότητα και την εσωστρέφεια από την μοναξιά και την απομόνωση. Είναι σαφές ότι ο οποιοσδήποτε μπορεί να έχει ανάγκη στιγμές και περιόδους μοναχικότητας στην καθημερινότητα του και στη ζωή του και αυτό είναι απόλυτα σεβαστό. Με άλλα λόγια, κάποιος χρειάζεται χρόνο συγκέντρωσης στον εαυτό του κατά τη διάρκεια της ημέρας ή για να πάρει κάποιες σημαντικές αποφάσεις ή για να ανταποκριθεί σε προκλήσεις της ζωής (π.χ. αντιμετώπιση ενός χωρισμού). Επίσης κάποιοι άνθρωποι από χαρακτήρα είναι περισσότερο εσωστρεφείς από άλλους χωρίς να σημαίνει ότι είναι απομονωμένοι.
Η μοναχικότητα γίνεται μοναξιά και καταλήγει σε απομόνωση όταν ο άνθρωπος είτε για προσωπικούς, εσωτερικούς, δικούς του λόγους, είτε εξαιτίας εξωτερικών παραγόντων απομονώνεται, αποξενώνεται από το κοινωνικό περιβάλλον χωρίς να είναι δική του επιλογή και ανάγκη.
Η έλλειψη αυτοπεποίθησης ή αυτοεκτίμησης, ο φόβος της απόρριψης και γενικότερα ο φόβος της κοινωνικής επαφής λόγω ψυχολογικού τραύματος ή κακοποίησης μπορεί να καταλήξουν σε βαθιά μοναξιά. Η απομόνωση έχει συνδέεται με αισθήματα βαθιάς θλίψης και ψυχικού πόνου και, συχνά, για την αντιμετώπιση της αναπτύσσονται λαθεμένες συνήθειες ( π.χ. κατάχρηση αλκοόλ, χρήση ναρκωτικών κ.λπ.).
Αν είσαι άνθρωπος που απομονώνεσαι για κάποιο λόγο, καλό είναι να αναζητήσεις τρόπους να σχετιστείς με άλλους ανθρώπους όσο το δυνατό περισσότερο. Μπορείς για παράδειγμα να εγγραφείς σε κάποια κοινωνική, εκπαιδευτική, αθλητική δραστηριότητα, ή να πεις "ναι" την επόμενη φορά που θα δεχτείς μια πρόσκληση, να επιβάλλεις στον εαυτό σου την παραμονή σου σε κοινωνικές συναθροίσεις, προκειμένου να αποφύγεις την απομόνωση.
Γεγονός είναι ότι ο σύγχρονος τρόπος ζωής δυσκολεύει τις κοινωνικές επαφές, και τις ουσιαστικές προσωπικές σχέσεις, παρ’ όλα αυτά, μια υγιής κοινωνική ζωή χρειάζεται συνεχή προσπάθεια. Εναλλακτικά, μπορείς να ζητήσεις υποστήριξη από κάποιον ειδικό ή από έναν άνθρωπο που εμπιστεύεσαι ώστε να σε βοηθήσει συγκεκριμένα στην αντιμετώπιση της μοναξιάς.
Εάν γνωρίζεις κάποιον άνθρωπο που έχει απομονωθεί, προσπάθησε να τον καλείς σε κοινωνικές δραστηριότητες ή να του προτείνεις ομάδες δραστηριοποίησης. Πρέπει όλοι να κατανοήσουμε ότι ο άνθρωπος που απομονώνεται (για οποιονδήποτε λόγο) χωρίς αυτό να είναι επιλογή του, αισθάνεται αδύναμος, παράταιρος, βάρος για τους άλλους και ανεπιθύμητος. Μπορούμε να τον κάνουμε να νιώσει επιθυμητός, σημαντικός και μέρος μιας κοινωνικής ομάδας.
